भटकंती कट्टा - २ प्रथमोपचार

गेल्या काही भटकंती मधले अनुभव लक्षात घेता, प्रथमोपचार साहित्याचे महत्व पटायला लागले. वासोटा किल्ल्यावर असता एक वयस्कर पण अनुभवी काकांना दगडी कमानीतून जाताना उंचीचा अंदाज चुकल्याने डोक्याला जखम झाली. जखम छोटीशीच असून देखील रक्तस्त्राव बराच झाला. भोवताली तमाम गर्दी जमली, जेवढी डोकी तितकेच उपाय प्रत्येकजण सुचवत होता. नुसताच गलका आणि गोंधळ चालू होता. प्रथमोपचार पेटीचे महत्व प्रथम पटले ते त्या प्रसंगी. विचार केला की हा अनुभव अक्कल येण्यास पुरेसा असायला हवा. जर ह्यातून काही नाही शिकलो तर आपल्यासारखा मुर्ख दूसरा कोणीच नाही. त्या नंतर काही गोष्टी आवर्जून बरोबर बाळगू लागलो. एक मित्राला भटकंती दरम्यान पायाला काटा टोचला, थोडा वेळ त्याने कस अंगावर काढली. पण नंतर त्याला वेदना सहन होत नव्हत्या. आम्ही सर्व अश्या ठिकाणी पोहोचलो होतो की सुरु केलेली भटकंती पूर्ण केल्याशिवाय गत्यंतर नव्हते. कारण परत जाणे देखील तेवढेच कष्टप्राय होते. तो जवळ जवळ रिटायर झाला. नाही जमत म्हणून चक्क खालीच बसला. त्याला लागलेला काटा पायात घुसून हाडाला टेकला होता. दुखपत हाडाला झाली होती अणि तो पाय जमिनीला टेकवू देखील शकत नव्हता. त्याला खांदा देत घेऊन जावं लागणार ह्या विचाराने मला दत्त दिसायला लागले होते. पण ऐन वेळी बरोबर बाळगलेल्या औषधांची मला आठवण झाली. Brufen ची एक गोळी त्याला दिली आणि तो थोड्याच वेळात आपल्या रंगात परत आला. दिसलेल्या दत्त महाराजांना नमस्कार करून मागे सोडले आणि पुढचा प्रवास आम्ही उड्या मारत पार केला. असेच काही अनुभव गाठीला बांधून प्रथमोपचार म्हणून थोड़े फार साहित्य बरोबर बाळगणे मी स्वतः वरच बंधनकरक केले. भटकंती कट्टाच्या अनुषंगाने हा विषय समोर आला आणि आमच्या अनुभवात मोठी भर पडली. Antihistamine, analgesic आणि xylocaine सारख्या औषधांचे महत्व आणि उपयोग आता कसा आणि कधी करायचा ह्याचे ज्ञान आम्हास प्राप्त झाले. एखाद्या अपघाताच्या क्षणी गरजू व्यक्तीस सुखरूप परत आणू एवढा विश्वास आता आमच्यात ह्या प्रथमोपचार पेटीने नक्कीच दिला आहे.

गणेश मुझूमदार